کودکان از خیلی چیزها می ترسند و گاهی اوقات کمک به آنها برای غلبه بر ترس برای والدین دشوار است. ترس های کودکان می تواند بر روحیه و اعتماد به نفس آنها تأثیر منفی بگذارد. برخی از این ترس‌ ها طبیعی هستند و با بزرگ‌ تر شدن کودک از بین می‌ روند، اما برخی از انواع ترس‌ ها در کودکان ممکن است سال ‌ها ادامه داشته باشند.

اگر در ایجاد احساس امنیت برای فرزندتان مشکل دارید و ترس های مداوم او شما را آزار می دهد، این مقاله را از دست ندهید. در این مقاله قصد داریم تا شما را با رایج ترین و مهم ترین انواع ترس در کودکان و راه حل های موثر برای غلبه بر آن آشنا کنیم. در ادامه با ​مرکز روانشناسی و روانپزشکی آرام همراه باشید.

انواع ترس در کودکان

ترس در کودکان انواع مختلفی دارد:

1. ترس از جدایی از والدین

به جای یک خداحافظی طولانی، آن را در چند عبارت کوتاه بگویید و همیشه در هنگام خداحافظی از همان عبارت خاص استفاده کنید.

این مطلب را نیز بخوانید: اختلال فوبیا در کودکان

کودکان همیشه از والدین خود می خواهند که آنها را تنها نگذارند و زمانی که از والدین خود جدا می شوند فکر می کنند: “اگر مادر و بابا هرگز برنگردند چه می شود؟” ترس از جدایی از والدین یکی از رایج ترین انواع ترس در بین کودکان است.

این ترس برای کودکان کاملا طبیعی است. برای غلبه بر این ترس، یک برنامه مشخص برای خداحافظی با فرزندتان تهیه و آن را به یک عادت برای خود و فرزندتان تبدیل کنید.

2. ترس از تاریکی

کودکان در تاریکی احساس خطر می کنند زیرا چیزی را نمی بینند. این نوع ترس یکی از مهم ترین انواع ترس در کودکان است. دلیل ترس کودکان از تاریکی این است که احساس ناشناخته را در تاریکی احساس می کنند.

برای غلبه بر این ترس، به کودک خود بیاموزید که چراغ خانه را روشن کند و یک چراغ شب برای قرار دادن در اتاقش تهیه کنید. اجازه دهید فرزندتان تصمیم بگیرد که اتاقش در شب چقدر روشن باشد وقتی می خواهد بخوابد.

3. ترس از کابوس و ترس های مختلف کودکان

کودکان از تنها خوابیدن می ترسند زیرا گاهی اوقات کابوس می بینند. کابوس ها و رویاهای بد نشان دهنده تلاش کودک برای تمایز بین واقعیت و خیال است.

این مطلب را نیز بخوانید: اختلال افسردگی کودکان

کودک شما ممکن است آنقدر بزرگ نباشد که ترس خود را از کابوس به شما بگوید، بنابراین ممکن است ترس خود را از طریق رفتارهایی مانند بیدار شدن مکرر، جیغ زدن، گریه کردن، یا احتمالاً گفتن اینکه از خوابیدن می ترسد، ابراز کند.

4. ترس از غریبه ها

ترس از غریبه ها ترس سالمی در نظر گرفته می شود که از کودکان در برابر غریبه ها محافظت می کند. این ترس زمانی مشکل ساز می شود که کودک از دوستانی که اغلب نمی بیند می ترسد و از آنها دوری می کند.

قبل از اینکه انتظار داشته باشید فرزندتان رفتار دوستانه ای داشته باشد و با دیگران تعامل داشته باشد، به او فرصت ملاقات و شناخت دیگران را بدهید. زمانی که او با افراد جدیدی آشنا می شود، با او بمانید و سعی کنید الگویی برای فرزندتان باشید، با افراد جدید روابط دوستانه برقرار کنید و او را تشویق کنید تا روابط نزدیکی با دیگران برقرار کند.

5. ترس از موجودات عجیب و غریب

کودکان تخیل بسیار قوی دارند و تقریباً در همه جا می توانند موجودات عجیب و غریب را تصور کنند، مانند گوشه های تاریک خانه، مکان های سایه دار یا زیر تخت.

همه ما می دانیم که موجودات عجیب و غریب وجود خارجی ندارند و کاملاً خیالی هستند، اما گفتن این موضوع به کودک فایده ای ندارد.

6. ترس از شرایط آب و هوایی

زوزه باد و صداهایی بلند ترسناک هستند. در این شرایط، کودکان ممکن است احساس کنند برای محافظت از آنها به کمک والدین نیاز دارند.

این مطلب را نیز بخوانید: متخصص روانپزشک و درمان اضطراب جدایی در کودکان

ترس از صداهای بلند بیرون از خانه مانند رعد و برق از دیگر ترس های کودکان است. در این صورت بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که به او کمک کنید درباره آب و هوا بیشتر بداند و حتی از آن لذت ببرد.

7. ترس از تنهایی، یکی از انواع ترس های کودکان

بیشتر بچه ها وقتی با والدینشان هستند نمی ترسند، اما وقتی تنها هستند، ترس تمام وجودشان را فرا می گیرد. یک بازی تنهایی انجام دهید تا به فرزندتان کمک کنید بر ترس خود از تنهایی غلبه کند.

بازی کردن می تواند چنین باشد، که یک بار شما تنها شوید، یک بار کودکتان. این کار را به طور متناوب تکرار کنید و کمی دورتر از فرزندتان در اتاقش بنشینید و با او بازی کنید.

8. ترس از نقاب و عروسک/حیوانات

دیدن ماسک و لباس عروسک می تواند برای کودکان ترسناک باشد زیرا نمی دانند چه کسی پشت ماسک یا لباس است. این نوع ترس یکی از رایج ترین ترس ها در کودکان است. همان طور که اشاره کردیم، کودکان تخیل بسیار قوی دارند، بنابراین گاهی اوقات در تشخیص خیال و واقعیت یا حتی بین این دو مشکل دارند.

9. ترس از دندانپزشک یکی از انواع دیگر ترس در کودکان است

زمانی که در اتاق انتظار پزشک هستید، می توانید با کودکتان کتاب داستان یا چیزی شبیه به آن بخوانید تا از نگرانی و اضطراب او بکاهید.

ترس از پزشک یکی از مهم ترین و رایج ترین انواع ترس در کودکان است. کودکان از پزشکان خوششان نمی آید زیرا فکر می کنند چیزهایی مانند تزریق و خون گیری دردناک است.

این مطلب را نیز بخوانید: بهترین دکتر روانپزشک کودکان کیست؟

شاید شما هم این را تجربه کرده باشید: به محض اینکه وارد اتاق انتظار مطب یک پزشک شد، آنقدر ترسیده بود که دست و پایش را از دست داد و بلافاصله شروع به گریه کرد. این به این دلیل است که مطب های پزشک با درد در کودکان همراه است.

10. ترس از حمام و توالت

بچه‌ های خردسال، به ‌ویژه آن‌ هایی که تازه به آموزش رفتن به سرویس بهداشتی می ‌پردازند، اغلب هم از توالت و هم از حمام می ‌ترسند. صدای بلند سیفون و صدای آب جاری در سرویس بهداشتی از جمله عوامل ایجاد ترس در کودکان است.

عوارض ترس شدید در کودکان

ترس شدید می تواند آرامش و خلق و خوی کودک را مختل کند. هر مشکلی که در مدت طولانی برای کودک چنین مشکلاتی ایجاد کند، قطعا زندگی عادی او را مختل می کند. ما رایج ترین عوارض ترس شدید در کودکان را در زیر فهرست کرده ایم. بنابراین ترس شدید و طولانی مدت ممکن است منجر به عوارض زیر شود:

1- مشکلات جسمی

اگر ترس شدید ادامه یابد، برخی از کودکان ممکن است در مراحل بعدی زندگی دچار مشکلات جسمانی شوند. شدت و وسعت مشکلات و صدمات ذکر شده در زیر در همه کودکان یکسان نیست. برخی از کودکان ممکن است تنها یک یا چند مورد از این عوارض را تجربه کنند.

2-مشکل حافظه

اختلال در توجه و توانایی های یادگیری در کودکان مبتلا به فوبیا ممکن است به دلیل ترشح بیش از حد برخی هورمون ها در مغز مانند کورتیزول باشد. ترشح بیش از حد این هورمون ها می تواند به ناحیه ای از مغز که مسئول یادگیری و حافظه است (هیپوکامپ) آسیب برساند. بنابراین دور از ذهن نیست که تحصیل کودک در آینده در سنین مدرسه با مشکل مواجه شود.

3- مشکل در تفکر منطقی و تصمیم گیری

مغز کودک همچنان به رشد خود ادامه می دهد و تجربیات جدیدی به دست می آورد. او به تدریج یاد گرفته که چگونه احساسات، عکس العمل های خود و دریافت اطلاعات از محیط اطراف خود را مدیریت و کنترل کند.

این مطلب را نیز بخوانید: اختلال پرخاشگری در کودکان

با این حال، وقتی کودک ساعت ها یا روزها در حالت ترس شدید قرار می گیرد، طبیعتاً نمی تواند خوب فکر کند یا تصمیمات خوبی بگیرد. زیرا در لحظات ترس و وحشت، تشخیص موقعیت های ایمن از ترس برای کودکان دشوار است. بنابراین واکنش های کودک در موقعیت های مختلف صحیح و منطقی نخواهد بود.

4- مشکلات روحی و روانی در کودکان ناشی از تأثیر ترس شدید

ترس های بیمارگونه (فوبیا) که برای مدت طولانی ذهن کودک را به خود مشغول می کند نیز می تواند به سلامت روان او آسیب برساند. در زیر آسیب به سلامت روان کودکان را از سه جنبه بررسی می کنیم:

• آسیب رساندن به سلامت روانی و عاطفی کودکان

از جمله آسیب ها و مشکلاتی که ممکن است کودک از نظر عاطفی و شخصی تجربه کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مشکل اعتماد به نفس
2. دوست نداشتن خویشتن
3. نوسانات اخلاقی
4. افکار وسواسی
5. مشکل در دوست یابی

• آسیب به سلامت روانی و اجتماعی کودکان

با بزرگتر شدن کودک برای کسب مهارت های جدید وارد اجتماع (مهدکودک، مدرسه، باشگاه ها و…) می شود. در این مرحله است که کودکان نحوه تعامل با دیگران، مفهوم استقلال و به طور کلی روابط اجتماعی را یاد می گیرند. اما اکنون سوال مهم این است که عوارض جانبی سلامت روان کودک مبتلا به فوبیا و ترس شدید چیست؟

• آسیب رساندن به سلامت معنوی کودکان

وحشت پاتولوژیک و بیمارگونه حتی می تواند بر سلامت معنوی کودک تأثیر بگذارد. با بزرگتر شدن کودک، سوالاتی که در مورد جهان در ذهن او ایجاد می شود تغییر می کند. به عنوان مثال، از سن 5-6 سالگی، کودکان در مورد چگونگی خلقت جهان کنجکاو می شوند. به تدریج با مفاهیم خدا و خلقت آشنا خواهند شد. در سنین بالاتر، زمانی که کودک به طور مزمن به طور بیمارگونه ترس دارد، ممکن است گاهی اوقات به مشکلات روانی واکنش منفی نشان دهد.

حملات پانیک در کودکان

اختلال و حمله پانیک در کودکان به دلایل مختلفی رخ می دهد. گاهی اوقات این امر ارثی است، گاهی اوقات به دلیل حوادث ایجاد می شود. به طور کلی، علل اختلال هراس را می توان موارد زیر در نظر گرفت:

این مطلب را نیز بخوانید: موتیسم یا لالی انتخابی در کودکان

• حملات پانیک به دلیل تأثیرات ژنتیکی
• بروز استرس و حملات پانیک
• عملکرد مغز در طول حمله پانیک عصبی

کودکانی که نسبت به موقعیت ‌های استرس ‌زا و اضطراب‌ زا حساس ‌تر و واکنش ‌پذیر تر هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند. بنابراین، اختلال هراس بیشتر در کودکان پر خاشگر رخ می دهد.

کودکان مبتلا به اوتیسم زمانی که قادر به درک و تجزیه و تحلیل رویدادهای اطراف خود نیستند یا زمانی که نمی توانند بفهمند رویدادی که منتظر آن هستند چه زمانی فرا می رسد، دچار حملات پانیک می شوند. به عنوان مثال، برای کودکی که این مشکل را دارد، نرسیدن اتوبوس مدرسه ممکن است باعث وحشت شود، زیرا او نمی داند اتوبوس چه زمانی می رسد یا اگر اتوبوس اصلاً نرسد، چه باید بکند.

علائم حمله عصبی در کودکان

حملات پانیک به طور ناگهانی در پسران و دختران رخ می دهد. اما علائم حمله عصبی در کودکان قبل از بروز آن ظاهر می شود و والدین با توجه به این جزئیات می توانند این اختلال را در فرزندان خود شناسایی کنند.

علائم اختلال پانیک در کودکان عبارتند از: لرزش، تب، تعریق، سردرد، جیغ زدن، درد شکم، تنگی نفس، گرگرفتگی، تنفس سنگین، غش، حالت تهوع، گریه، درد قفسه سینه و غیره. علائمی که نشان می دهد کودک شما ممکن است اختلال پانیک داشته باشد.

بنابراین بهتر است آنها را نزد مشاور ترس ببرید تا در صورت ابتلا، روند درمان آغاز شود. همچنین لازم به ذکر است که کودکان مبتلا به اوتیسم گاهی اوقات علائم شدید تری نسبت به کودکان معمولی نشان می دهند، بنابراین اگر علائم شدید تری را مشاهده کردید نگران نباشید زیرا این علائم برخلاف علائم شدیدتر ممکن است فقط دلیلی برای وحشت باشد و به بیماری‌ ربط نداشته باشند.

این مطلب را نیز بخوانید: شاخص های سلامت روان در کودکان

اگرچه حملات پانیک در کودکان عادی و اوتیستیک نیازی به مراجعه فوری به پزشک یا مشاور ندارد، اما بهتر است در اسرع وقت به این وضعیت رسیدگی شود.

آخرین کلام

شما می توانید با درک بهتر انواع ترس ها و راه های غلبه بر آنها به کودک خود کمک کنید. در این مقاله شما را با مهم ترین و رایج ترین ترس های کودکان آشنا کردیم. توجه داشته باشید که نباید فرزندتان را مجبور کنید که بر ترس هایش غلبه کند، بلکه باید با حوصله این کار را انجام دهید.

والدین باید با ایجاد اعتماد به نفس و کسب مهارت های لازم به فرزندان خود کمک کنند تا با ترس های خود کنار بیایند و همانطور که در این قسمت توضیح داده شده است، هرگز سعی نکنید فرزندان خود را مجبور کنید که با ترس های خود کنار بیایند.