موتیسم یا لالی انتخابی در کودکان اختلالی است که در آن کودکی که قادر به صحبت کردن و درک کلمات است، تحت شرایط خاصی قادر به صحبت کردن نیست. این بدان معناست که کودک با برخی افراد صحبت می کند اما از صحبت با دیگران حتی نزدیکان خودداری می کند و در موارد نادری از تمام خانواده دوری می کند و فقط با وسایل و اسباب بازی های خود صحبت می کند. یکی از مواردی که هنگام تشخیص لالی انتخابی باید در نظر گرفت این است که در زمینه ای که کودک در آن صحبت می کند، رفتار گفتاری او باید متناسب با سن باشد. این مهم است زیرا کودکانی که الگوهای گفتاری بسیار تأخیر دارند نیز ممکن است به اشتباه به عنوان اختلال گفتار انتخابی تشخیص داده شوند.

ویژگی اصلی لالی انتخابی امتناع مداوم از صحبت کردن تقریباً در همه موقعیت های اجتماعی است. این کودکان توانایی درک آنچه دیگران می گویند و همچنین توانایی صحبت کردن را دارند. پس این ملاک عدم تکلم است و ربطی به نقص جسمی و روانی ندارد. سایر ویژگی ‌های مرتبط با این اختلال عبارتند از خجالتی شدید، گوشه ‌گیری و انزوای اجتماعی، وابستگی، امتناع از حضور در مدرسه، رفتار سرکش، توانایی مشخص در برقراری ارتباط غیر کلامی با دیگران، مانند تکان دادن سر، حرکات و حالت‌ های سر، توانایی‌ های فیزیکی و خاص و در برخی موارد، یک صدا را به صورت یکنواخت تکرار می کند.

موتیسم انتخابی چیست؟

در پاسخ به سوال موتیسم انتخابی چیست؟ باید بگوییم موتیسم که به عنوان لالی انتخابی نیز شناخته می شود، یک اختلال اضطرابی است. این بدان معنی است که کودک یا بزرگسال نمی تواند در مکان های خاص، با افراد خاص یا در رویدادهای اجتماعی خاص صحبت کند. در واقع کودکانی که به صورت انتخابی سکوت می کنند، سکوت را انتخاب نمی کنند. آنها می خواهند صحبت کنند و سعی می کنند صحبت کنند، اما اضطراب آنها را متوقف می کند.

انتظار برای صحبت با برخی افراد می تواند یک واکنش انجماد همراه با احساس اضطراب و وحشت ایجاد کند. در این شرایط برای فردی که لالی انتخابی دارد صحبت کردن غیرممکن است. با این حال، فرد موتیسم انتخابی به طور طبیعی با خانواده، دوستان و اعضای نزدیک صحبت می کند و مشکلات اصلی او در موقعیت های خاص یا با افراد خاص به وجود می آید.

بد نیست بدانید که موتیسم انتخابی به راحتی با کمک روانشناس قابل درمان است. می توانید به لیست بهترین روانشناسان مرکز روانپزشکی و روانشناسی آرام مراجعه کرده و با آنها مشاوره تلفنی، متنی یا تصویری داشته باشید.

این مطلب را نیز بخوانید: همه چیز در مورد اضطراب در کودکان

 علل موتیسم انتخابی

عواملی که باعث لالی انتخابی می شوند به طور کامل شناخته نشده اند، اما متخصصان کودک بر این باورند که عوامل زیر از علل موتیسم انتخابی هستند.

• مضطرب یا خجالتی بودن

دلیل اصلی که تاکنون مشخص شده این است که لالی انتخابی نوعی سرکوب روانی است و رفتار اجتنابی برای اجتناب از مواجهه با عوامل اضطرابی وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که 90 درصد از کودکان سطح بالایی از اضطراب اجتماعی را نشان می دهند.

• سابقه خانوادگی کمرویی یا اضطراب

ریشه موتیسم انتخابی در خانواده نهفته است و سبک های فرزند پروری از طریق حمایت شدید از کودک بر تداوم و شدت آنها تأثیر می گذارد. علاوه بر این، تلفظ دقیق و صحیح والدین نیز نقش مهمی در ساکت نگه داشتن کودکان دارد. گاهی اوقات خجالتی بودن و اضطراب کودک در اطراف غریبه ها می تواند منجر به منزوی شدن کودک شود.

• مشکلات زبان و گفتار

بسیاری از این کودکان سابقه تاخیر در تکلم دارند که ممکن است با ایجاد این اختلال مرتبط باشد. یکی از عوامل زمینه ساز این اختلال، مشکلات بیان یا لکنت زبان است که اغلب به صحبت کردن مربوط می شود.

• فرهنگ جدید

زمانی که زبان اول والدین با زبان کودک متفاوت است یا زمانی که کودک زبان جدیدی یاد می گیرد، زبان گزینی بیشتر رایج است.

• اختلالات اضطرابی در خانواده وجود دارد

افسردگی، نیاز شدید وابستگی و اضطراب مادر اغلب در خانواده های این کودکان رخ می دهد.

علائم موتیسم انتخابی در کودکان شامل موارد زیر است:

علائم رفتاری

• کودک نمی تواند با افراد خارج از خانواده نزدیک از جمله پدربزرگ و مادربزرگ، مراقبین، معلمان و همکلاسی ها صحبت کند یا پاسخ دهد.
• در جایی که دیگران آنها را می بینند یا می شنوند، نمی توانند با شما صحبت کنند.
• هنگامی که فکر می کنند دیگران به آنها نگاه می کنند یا با آنها صحبت می کنند، ممکن است به دور نگاه کنند، صدای خود را پایین بیاورند یا زمزمه کنند، از کلمات کمتری استفاده کرده یا هنگام صحبت با دیگران چشمان خود را روی شما متمرکز کنند.
• در بازی با دیگر کودکان و دوست یابی مشکل دارند.
• از انجام کارهایی که در مرکز توجه هستند، مانند عکس گرفتن، دادن چیزهایی به معلمان یا ورزش در مقابل مردم خودداری می کنند.
• فعال نبودن، کمک گرفتن و دریافت کمک برای آن ها دشوار است، به عنوان مثال، کمک نکردن به فرد آسیب دیده یا نرفتن به توالت حتی اگر نیاز به استفاده از آن را دارند.
• به نظر می رسد حواسش پرت شده یا به نظر می رسد در فکر کردن و تمرکز مشکل دارد.

علائم فیزیکی

کودک علائم فیزیکی زیر را نشان می دهد:

• یخ زدگی
• بی قراری
• پر از تنش بودن
• لرزیدن و سرخ شدن
• تپش قلب
• دست ها زیاد عرق می کنند
• معده درد

اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ شده است، ممکن است بتواند به شما بگوید که چه زمانی یا چرا احساس اضطراب می کند. به عنوان مثال، کودکان ممکن است زمانی که نمی دانند چه بگویند یا نگران اشتباه کردن هستند، دچار اضطراب شوند. آنها ممکن است فکر کنند که خنده دار به نظر می رسند یا ممکن است شخصی را که به او نگاه می کنند دوست نداشته باشند. اما بیشتر کودکان نمی دانند چرا صحبت نمی کنند. کودکان مبتلا به لالی انتخابی اغلب از اختلال اضطراب دیگری مانند اضطراب اجتماعی، اضطراب جدایی دوران کودکی یا اختلال اضطراب فراگیر رنج می برند. برخی از کودکان مبتلا به لالی ممکن است دچار تاخیر زبانی، مشکلات ارتباطی یا اوتیسم شوند.

این مطلب را نیز بخوانید: متخصص روانپزشک و درمان اضطراب جدایی در کودکان

راه های درمان موتیسم انتخابی

با مراقبت مناسب و انتخاب روش درمانی مناسب، مشکل موتیسم انتخابی در بسیاری از افراد قابل حل است. البته هر چه سن فرد مبتلا به این اختلال بیشتر باشد، درمان بیشتر طول می کشد.

اثربخشی درمان به موارد زیر بستگی دارد:

• چه مدت است که فرد به این سندرم مبتلا شده است؟
• آیا مشکلات و اختلالات اضطرابی دیگری وجود دارد؟
• سطح همراهی سایر افراد اطراف بیمار چگونه است؟

درمان های موجود بر گفتار فرد تأثیر نمی گذارد، اما می تواند با از بین بردن اضطراب بیمار منجر به گفتار راحت شود. از جمله اقدامات مورد استفاده برای درمان سندرم لالی، به موارد زیر توجه کنید:

درمان شناختی رفتاری

در این روش روانشناسی به فرد کمک می شود تا دریابد که در مورد خود، دیگران و جهان چگونه فکر می کند. درک انسان از این روابط منجر به درک احساسات و افکار او می شود. از این طریق می توان رفتارها را تغییر داد و آنها را مدیریت کرد.

قرار گرفتن در معرض یک موقعیت گفتاری تدریجی

در این روش سعی بر این است که فرد به تدریج در موقعیت هایی قرار گیرد که بتواند صحبت کردن با دیگران را تمرین کند. به عنوان مثال، پرسیدن ساعت از دیگران در خیابان یا پاسخ دادن به تماس های تلفنی از جمله اقداماتی است که فرد را در معرض گفتگو با دیگران قرار می دهد. در این زمینه توصیه می شود به تدریج در موقعیت هایی قرار بگیرید که نیاز به گفتگو و معاشرت است.

اضافه کردن یک فرد جدید به یک حلقه اجتماعی

در این روش فرد ابتدا شروع به برقراری ارتباط با افراد دیگر در حلقه افرادی می کند که با آنها احساس راحتی می کند. به تدریج افراد دیگری نیز به این حلقه صمیمی اضافه می شوند تا فرد بتواند معاشرت های خود را توسعه دهد.

تغییر تدریجی در فرآیند اجتماعی شدن

در این روش درمانی از بیمار خواسته می شود که ابتدا با استفاده از روش های غیر کلامی با افراد به گفتگو بپردازد و به تدریج برای صحبت بیشتر و توسعه مکالمه آماده شود.

دارودرمانی

زمانی که سندرم لالی منجر به ایجاد مشکلات دیگری مانند افسردگی در فرد شود، استفاده از دارو هم از سوی پزشک دور از ذهن نخواهد بود. این روش نمی تواند جایگزین روش های رفتاری باشد.

گاهی لازم است راه های درمان موتیسم انتخابی رفتاری و تغییرات محیطی فرد را همراه با دارو ترکیب کرد. در این زمینه از داروهای ضد افسردگی استفاده می شود. دارو ها باید با نظر و تجویز پزشک مصرف شوند.

این مطلب را نیز بخوانید: مهمترین علائم بیش فعالی در کودکان

تفاوت موتیسم انتخابی با اضطراب اجتماعی

این عارضه تنها یک درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد و در صورت عدم درمان، می تواند تا بزرگسالی نیز با آنها باقی بماند. به همین دلیل، یک اختلال نادر در نظر گرفته می شود. در حال حاضر، علت لالی انتخابی به طور کامل شناخته نشده است.

تفاوت موتیسم انتخابی با اضطراب اجتماعی در این است که تا چند سال پیش اعتقاد بر این بود که لالی انتخابی نتیجه سوء استفاده، ضربه یا اختلالات دوران کودکی است. تحقیقات اخیر نشان داده است که لال انتخابی می تواند پیامد اضطراب اجتماعی باشد و احتمال وجود استعداد ژنتیکی در افراد مبتلا بسیار زیاد است.

تاثیر موتیسم انتخابی بر زندگی کودک

لال انتخابی (موتیسم) یا سکوت زودهنگام عمدتاً یک اختلال اضطرابی در دوران کودکی است که زمانی تشخیص داده می شود که کودک در برخی موقعیت ها اصلا صحبت نمی کند و در برخی موقعیت ها به راحتی صحبت می کند.

تاثیر موتیسم انتخابی بر زندگی کودک به این صورت است که این کودکان نمی توانند در موقعیت های اجتماعی خاصی که نیاز به گفتار دارند صحبت کنند، مانند مدرسه، کلاس رقص، تمرین فوتبال یا فروشگاه. در شرایط دیگر، همین کودکان به راحتی می توانند با دیگران صحبت کنند و حتی می توانند «وراجی کنند».

لالی انتخابی باعث اختلال قابل توجهی در زندگی کودکان می شود و می تواند در موفقیت کودک در مدرسه و روابط با دوستان اختلال ایجاد کند. این مشکل اغلب می تواند او را از تفریح ​​و لذت بردن از تجربیات عادی دوران کودکی دور کند. همچنین می تواند آنها را از برآوردن نیازهای شخصی یا مدرسه خود باز دارد زیرا نمی توانند درخواست کمک کنند.

راه های کمک به کودک مبتلا به موتیسم انتخابی

روش اصلی و راه های کمک به کودک مبتلا به موتیسم انتخابی، رفتار درمانی است. رفتار درمانی شامل قرار دادن تدریجی کودک در معرض تکالیف گفتاری دشوار در یک رابطه حمایتی است. تمرین با مراحل آسان شروع و به تدریج دشوارتر می شود – مانند بالا رفتن از نردبان. از کودکان خواسته می شود کارهایی را انجام دهند که موفقیت آمیز خواهد بود. این موفقیت با انگیزه ها و جوایز کوچک پاداش داده می شود. با گذشت زمان، کودکان متوجه خواهند شد اضطرابی که در حین صحبت کردن احساس می کنند، بدون اینکه مجبور به اجتناب از صحبت کردن باشند، کاهش می یابد.

اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD)

اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD) به مجموعه ای از مشکلات از جمله تمرکز کم برای توجه، بیش فعالی و رفتار مداخله جویانه اشاره دارد. برخی از افراد مبتلا به این اختلال فقط علائم بی توجهی را نشان می دهند، در حالی که برخی دیگر فقط تکانشی و بیش فعال هستند. روابط اجتماعی ضعیف و ناموفق، شکست در تحصیل، پایین بودن اعتماد به نفس و عزت نفس و… همگی از جمله مشکلاتی هستند که عامل اصلی ایجاد بیش فعالی است.

اختلال کمبود توجه بیشتر در دوران کودکی رخ می دهد و بهترین زمان برای کنترل یا درمان آن است. همچنین بیشتر علائم این اختلال در کودکان و بزرگسالان مشابه است، بنابراین این شباهت می تواند منجر به تشخیص دیرهنگام آن شود. همچنین برخی از علائم این اختلال در بزرگسالی را می توان با علائم سایر اختلالات مانند افسردگی و اضطراب اشتباه گرفت. این اختلال در بزرگسالان معمولاً با تکانشگری و دامنه توجه بسیار ضعیف همراه است که معمولاً با افزایش سن کاهش می یابد.

این مطلب را نیز بخوانید: اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال طیف اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم (ASD) نوعی اختلال رشدی است. این اختلال شامل نقص در تعامل و برقراری روابط اجتماعی، مشکلات در پردازش ادراکی و رفتارهای تکراری است. اصطلاح “طیف” نشان دهنده این واقعیت است که علائم در افراد مختلف متفاوت است و انواع و شدت متفاوتی دارند.

اختلال طیف اوتیسم در DSM-5 یک تشخیص کلی است که جایگزین چهار اختلال رشد فراگیر در نسخه قبلی شده است:

• اختلال اوتیسم
• اختلال آسپرگر
• اختلال تجزیه، از هم گسیختگی دوران کودکی
• اختلالات رشدی فراگیر بیشمار

دامنه یا طیف علائم ASD در افراد از خفیف تا شدید متفاوت است. این اصطلاح می گوید کسانی که علائم خفیف تا متوسط ​​دارند علائم آسپرگر را دارند، اما هیچ دسته رسمی برای تشخیص وجود ندارد.

افراد اوتیسم بی تفاوت به نظر می رسند و در برقراری ارتباط عاطفی با دیگران مشکل دارند. واکنش آنها به تجربه حسی نیز غیرعادی است. به عنوان مثال، با صدای چکیدن شیر آب حواسشان پرت خواهد شد.

اختلال طیف اوتیسم در بسیاری از کشورها و در زمینه های نژادی، قومیتی، مذهبی و اقتصادی دیده می شود. تخمین زده می شود که تقریبا یک درصد از جمعیت جهان مبتلا به اوتیسم هستند. تحقیقات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها نشان می دهد که از هر 59 کودک در ایالات متحده یک کودک دارای اختلال طیف اوتیسم است. هر چه زودتر این اختلال تشخیص داده شود، زودتر می توان از طریق درمان به کودک کمک کرد.

اخرین کلام

موتیسم یا لالی انتخابی ناتوانی کودک، نوجوان یا بزرگسال در موقعیتی خاص و هنگام برخورد با افراد خاص است. در واقع، آنها تصمیم نمی گیرند که صحبت نکنند، اما واقعا نمی توانند این کار را انجام دهند. آیا تا به حال این وضعیت را در کودک یا نوجوان خود دیده اید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با مرکز روانپزشکی و روانشناسی آرام که زیر نظر دکتر فرامرز ذاکری است تماس حاصل نمایید.