پرخاشگری کودکان، یکی از چالش‌هایی است که اکثر خانواده‌ها با آن روبرو می‌شوند. اما در این بین، مادر بیشتر از همه آسیب می‌بیند زیرا مرد خانه حداقل 8 ساعت بیرون از منزل کار می‌کند و این زن خانه است که باید، ساعت‌ها با این بچه پرخاشگر سر و کله بزند و آن قدر آرامش خود را حفظ کند که مبادا، حرکتی ناشایست همچون کتک زدن یا داد زدن از او سر بزند.

در این وضعیت است که خانواده‌ها به فکر می‌افتند چرا بچه ما پرخاشگر است؟ یعنی مشکلی وجود دارد که ما از آن بی خبر هستیم؟ چرا بچه همسایه این رفتار را ندارد او هم که همسن فرزند من است؟ و هزاران سوال دیگر. در این مطلب، قرار است شما را با پاسخ این پرسش‌ها آشنا کنیم و هر چیز که درباره پرخاشگری کودکان نمی‌دانید را برایتان شرح دهیم.

روانشناسی پرخاشگری در کودکان

در ابتدا به شما بگوییم که کودک شما اتفاق خاصی برایش نیفتاده است و کاملاً طبیعی است؛ چون اگر بخواهیم پرخاشگری را معنا کنیم باید بگوییم کاری است که به نیت آسیب رساندن به دیگران صورت می‌گیرد. اکثر کودکان به صورت خواسته یا ناخواسته در طول هفته چندین بار پرخاشگری می‌کنند و این موضوع تنها مرتبط با پروسه بزرگ شدن و رشد آنها است.

اگر بخواهیم به صورت قطعی اعلام کنیم که کودک پرخاشگر است، می‌توان این موضوع را در زمان پیش دبستانی تشخیص داد؛ اما چگونه؟ یکی از علامت‌های تشخیص کودکان پرخاشگر در این شرایط، به زور گرفتن وسایل بچه‌های دیگر یا هل دادن هم‌بازی‌هایش است.

پس اگر این موضوع اتفاق افتاد، باید کودک خود را برای یک دوره مشاوره روانشناسی آماده کنید. شما با مراجعه به وب سایت دکتر فرامرز ذاکری، می‌توانید از طریق شماره‌های درج شده در آن، درخواست درمان پرخاشگری کودکان پیش دبستانی خود را با کارشناسان هماهنگ کنید.

ریشه پرخاشگری کودک

در دوران کودکی، بچه‌ها با موضوعات بسیاری همچون رشد کردن مهارت‌های زبانی، حرکتی و خودآگاهی دست و پنجه نرم می‌کنند و کم کم برای خود مستقل می‌شوند. این استقلال، به آنها اجازه می‌دهد تا لجباز و پرخاشگر شوند. در این شرایط پدر و مادر قوانینی را در خانه اجرا می‌کنند تا فرزندشان به صورت درست تربیت و تا حدودی مهار شود.

بسیاری از والدین حتی کتک زدن را در خانه خود اجرا می‌کنند؛ اما این حرکت اشتباه است؛ زیرا کودکان پرخاشگر شما هنوز نمی‌توانند خواسته‌هایشان را بیان کنند و چیزی را که دوست دارند به دست آورند. به همین علت، پرخاشگر و عصبانی می‌شود و هر زمان که با قوانین گذاشته شده توسط پدر و مادر روبرو می‌شود، لحظات ناامیدی سختی را تحمل می‌کند.

البته که خانواده‌ها هم در بعضی مواقع همچون مهمانی رفتن ناچارند گوش به خواسته کودکشان دهند و آن را عملی کنند؛ اما زمانی که کودک بزرگ‌تر می‌شود و مهارت‌هایش افزایش می‌یابد، متوجه می‌شود که باید راهی غیر از پرخاشگری را برای مقابله با خشم و ترس‌هایش امتحان کند و اینجا، همان نقطه‌ای است که پرخاشگری در کودکان کمتر می‌شود.

انواع پرخاشگری کودکان

پرخاشگری در کودکان به صورت‌های متفاوتی خود را نشان می‌دهد؛ اما نگران نباشید در متن ذیل، انواع پرخاشگری کودکان را توضیح داده‌ایم:

پرخاشگری وسیله‌ای

در این نوع پرخاشگری، کودک با جیغ و داد زدن، دوست دارد خواسته‌هایش اجرایی شود. البته اکثر کودکان این مدل پرخاشگری را دارند.

پرخاشگری خصمانه

در این پرخاشگری، کودک لجباز می‌خواهد به دیگران آسیب بزند. این پرخاشگری در سه مدل مختلف وجود دارد که بچه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد:

• پرخاشگری کلامی: در این پرخاشگری کودک به دیگران فحش می‌دهد و آنها را تهدید می‌کند.
• پرخاشگری جسمانی: در این مدل هم کودک با چنگ انداختن یا مو کشیدن به دیگران آسیب بدنی وارد می‌کند.
• پرخاشگری رابطه‌ای: در این مدل اختلال پرخاشگری در کودکان، کودک بد دیگران را می‌گوید و یا با دوستان خود قطع ارتباط می‌کند.

باید بدانید که به مرور زمان پرخاشگری کلامی قدرت می‌گیرد و پرخاشگری جسمانی کمتر به کار می‌رود. در کنار اینکه هر زمان کودک توانست درخواست خود به زبان آورد، پرخاشگری وسیله‌ای کمتر خواهد شد.

 

اثر پرخاشگری بر روح و روان کودک

بسیاری از والدین از پرخاشگری برای ایستادن در مقابل کودکان خود استفاده می‌کنند که بی شک در مدت زمان کوتاهی اثر دارد؛ اما آنها نمی‌دانند که چه سبک اشتباهی را در پیش گرفته‌اند و به راحتی دارند آینده فرزندانشان را خراب می‌کنند. در ادامه متن، به شما درباره تاثیرات پرخاشگری والدین و افسردگی کودکان و اثر آن بر روح و روان کودک صحبت می‌کنیم:

• قربانی بودن

فرزندان شما در فضایی تربیت شده‌اند که پرخاشگری حرف اول را برای مخالفت می‌زند. حتی برخی از کودکان در آخر تنبیه می‌شدند. به همین دلیل در بزرگسالی از ترس خود با هیچ کسی مخالفت نمی‌کنند و همین علت باعث می‌شود تا مورد سو استفاده کسی قرار بگیرد.

• قلدر بودن

بچه پرخاش گر شما از پدر و مادر یا خواهر و برادر خود و حتی بچه‌هایی که در مدرسه هستند، الگو می‌گیرد.

• اختلالات خلقی

برخی از این کودکان به جهت آن که در فضایی پر از استرس بزرگ شده‌اند، به مرور زمان دچار اختلالات خلقی مثل افسردگی، فکر کردن به خودکشی و… می‌شوند.

• داشتن رفتارهای پرخطر

کودکانی که در خانه احساس آرامش ندارند به راحتی از خانه فرار می‌کنند یا به سراغ مصرف کردن مواد مخدر و الکل می‌روند.

پس تا دیر نشده با مطب دکتر فرامرز ذاکری تماس بگیرید و آینده فرزندتان را آگاهانه روشن کنید.

تاثیر بازی‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی در پرخاشگری

اکثر ما تجربه کرده‌ایم که بچه پسرها عاشق بازی‌های جنگی و خشونت آمیز هستند. تماشای این مدل فیلم‌ها و بازی کردن در بازی‌های جنگی، باعث می‌شود کودک الگوبرداری کند و خشونتی را که دیده است تقلید کند و در آخر به پرخاشگری روی آورد. جالب است بدانید که کودکان زیر 7 سال تاثیر بیشتری از این موارد می‌گیرند؛ چون قادر نیستند که واقعیت و خیال را از هم تشخیص دهند به همین علت هر چه تماشا می‌کنند، همان را الگوبرداری کرده و تکرار می‌کنند.

• پرخاشگری خردسالان در مدرسه

پرخاشگری خردسالان هم در مدرسه انواع گوناگونی دارد که در متن زیر به آنها اشاره کرده‌ایم:

• پرخاشگری کلامی

در این مدل پرخاشگری کودک با توجه به سن و سالش، با لحنی بد و هیجانی به معلم و هم کلاسی‌های خود فحش می‌دهد، آنها را تحقیر و مسخره می‌کند.

• پرخاشگری فیزیکی

از پرخاشگری کودکان ابتدایی در مدرسه می‌توان به تف انداختن، هل دادن، لگد زدن و… اشاره کرد.

خرابکاری کردن

خرابکاری در مدرسه برای کودکان نسبت به سن آنها، به دو صورت انجام می‌شود. کودکان کوچک‌تر وسایل بچه‌های دیگر را بر می‌دارند و خراب می‌کنند؛ اما کودکانی که بزرگ‌تر هستند به وسایل مدرسه آسیب می‌رسانند.

فراموش نکنید که دلیل ثبت شده‌ای برای این حرکات و رفتارها وجود ندارد. اما عواملی مثل: پایین بودن عزت نفس، نبود توانایی و مقابله با شرایطی که استرس‌زا هستند و یا الگوبرداری از دیگر دانش‌آموزان می‌تواند در این امر دخیل باشد.

پس تا قبل از آن که این اتفاقات روی دهد، باید با آگاهی کامل فرزندتان را تربیت کنید و به او پرخاشگری یاد ندهید. با مشاوره روانپزشکی تلفنی و آنلاین می‌توانید این مشکلات را برطرف کنید. دکتر فرامرز ذاکری بهترین مشاور روانشناسی در تهران است که می‌تواند در درمان پرخاشگری کودکان شما را همراهی کند.

سخن پایانی

در این مقاله از دکتر فرامرز ذاکری شما را با مواردی که مرتبط با پرخاشگری در کودکان بود آشنا کردیم. حال باید با یک برنامه‌ریزی کامل و مراجعه به بهترین متخصص، پرخاشگری را در کودکان و حتی والدین از بین برد.

سوالات متداول

چرا زمانی که خانواده خشونتی ندارد، کودک پرخاشگر می‌شود؟

دلایل پرخاشگری همیشه به خانواده بر نمی‌گردد و عوامل دیگری مثل: داشتن استقلال، نداشتن مهارت در بیان احساسات و خواسته‌ها، تماشای فیلم‌های جنگی و بازی‌های خشونت‌آمیز مواردی هستند که کودک از آنها الگوبرداری می‌کند.

با کودکان لجبازی که به زور وسایل دیگران را می گیرند چکار کنیم؟

شما باید قوانین و مرزهایی را برای کودکتان تعیین کنید و نگذارید کودک با گریه یا جیغ زدن به خواسته خود برسد.

از کجا متوجه شویم کودک نیاز به درمان پرخاشگری دارد؟

اگر پرخاش کردن کودک به صورت طولانی مدت ادامه داشت، به گونه‌ای که باعث آسیب به دیگران شد، کودک باید به روانشناس مراجعه کند.