پرخاشگری در افراد مسن می‌تواند زنگ خطری برای مشکلات سلامتی باشد. علت پرخاشگری سالمندان شامل درد مزمن، انزوای اجتماعی و از دست دادن استقلال است. در حالی که بروز گاه به گاه خشم طبیعی است، اما تکرار زیاد آن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای باشد. بنابراین، مدیریت موثر خشم در سالمندان بسیار مهم است و می‌تواند به حفظ سلامت کلی آن‌ها کمک کند.

تکنیک‌های آرام‌سازی، ورزش، مشاوره و حمایت خانواده و دوستان می‌توانند در مدیریت خشم سالمندان بسیار موثر باشند. پرخاشگری می‌تواند خفیف یا شدید باشد، اما در اینجا چند نمونه از پرخاشگری در سالمندان آورده شده است:

• هنگام مصرف دارو، بهانه‌گیری می‌کنند.
• ممکن است افراد جدیدی را که مطمئن نیستند به صورت فیزیکی هل دهند.
• ممکن است به مراقبانی که سعی در کمک به آن‌ها در حمام دارند، فریاد بزنند.
• ممکن است هنگام عصبانیت در خانه قدم بزنند و پا کوب کنند.
• ممکن است در مورد خرج کردن پول حساس شوند.

 

تعریف پرخاشگری

با افزایش سن، تغییرات هورمونی مانند کاهش تستوسترون در مردان و استروژن در زنان رخ می‌دهد. این تغییرات می‌توانند بر ریتم شبانه‌روزی تأثیر گذاشته و باعث اختلال در خواب شوند. کم‌خوابی ناشی از این تغییرات هورمونی، می‌تواند منجر به بدخلقی و تحریک‌پذیری در افراد مسن شود. کنترل پرخاشگری سالمندان، می‌تواند برای مراقبان خانواده استرس‌زا و طاقت‌فرسا باشد.

دلایل زیادی برای پرخاشگری در سالمندان وجود دارد. در ادامه علت پرخاشگری در سالمندان را بیان می کنیم:

• افسردگی
• کاهش استروژن در دوران یائسگی
• کاهش شناختی
• کاهش توانایی‌های فیزیکی
• کاهش سلامت روان
• بیماری آلزایمر یا زوال عقل

 

انواع پرخاشگری

پرخاشگری در سالمندان ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر باشد. اگرچه کهولت سن می‌تواند بر خلق و خوی افراد تاثیرگذار باشد، اما عوامل دیگری مانند بیماری‌های زمینه‌ای، داروها، یا تغییرات در سبک زندگی نیز می‌توانند باعث بروز این مشکلات شوند. بنابراین، توصیه می‌شود که برای یافتن علت اصلی این رفتارها، به یک روانپزشک خوب مراجعه شود. در برخی موارد، درمان‌های دارویی یا روانی ممکن است برای مدیریت بهتر این وضعیت ضروری باشد.

از دست دادن استقلال و توانایی انجام کارهای روزمره به تنهایی، یکی از چالش‌های بزرگ در دوران پیری است. این موضوع می‌تواند منجر به احساس ناامیدی، عصبانیت و افسردگی در سالمندان شود. به همین دلیل، بسیار مهم است که به سالمندان کمک کنیم تا این تغییرات را بپذیرند و احساس ارزشمندی خود را حفظ کنند. سپردن مسئولیت انجام برخی کارها به خودشان، حتی اگر ساده باشند، می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساس استقلال بیشتری داشته باشند.

همچنین، همراهی و صبر و حوصله فرزندان و مراقبان در این دوران بسیار مهم است. با ایجاد یک محیط آرام و حمایتی، می‌توان به سالمند بی اعصاب کمک کرد تا با این تغییرات بهتر کنار بیایند. پرخاشگری در سالمندان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و به اشکال گوناگونی بروز کند. شناخت این انواع پرخاشگری به مراقبان کمک می‌کند تا بتوانند پاسخ مناسب‌تری به این رفتارها دهند.

1. پرخاشگری کلامی:

شایع‌ترین نوع پرخاشگری در سالمندان، پرخاشگری کلامی است. این نوع پرخاشگری شامل فریاد زدن، توهین کردن، تهدید کردن و استفاده از زبان بد است.

2. پرخاشگری فیزیکی:

پرخاشگری فیزیکی شامل هرگونه رفتار فیزیکی است که به خود یا دیگران آسیب برساند، مانند زدن، هل دادن، گاز گرفتن یا پرتاب اشیاء. این نوع پرخاشگری معمولاً نادرتر است اما می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

3. پرخاشگری غیرمستقیم:

پرخاشگری غیرمستقیم به صورت رفتارهای منفی مانند خودزنی، امتناع از غذا خوردن، یا پنهان کردن وسایل بروز می‌کند. این نوع پرخاشگری اغلب به عنوان یک راه برای جلب توجه یا ابراز نارضایتی استفاده می‌شود.

4. پرخاشگری مقاومتی:

پرخاشگری مقاومتی به صورت مقاومت در برابر مراقبت‌ها یا دستورات بروز می‌کند. این نوع پرخاشگری می‌تواند شامل امتناع از حمام کردن، پوشیدن لباس یا مصرف دارو باشد.

 

دلایل رایج پرخاشگری سالمندان

پرخاشگری می‌تواند یک احساس گیج‌کننده برای مراقبان خانواده باشد، به‌ویژه زمانی که عزیزان سالخورده‌شان ناگهان عصبانی می‌شوند. عزیز شما ممکن است ناگهان شروع به نشان دادن عصبانیت کند، در حالی که فکر می‌کردید همه چیز خوب است، یا ممکن است تمایل داشته باشد که در یک زمان خاص از روز بدخلقی کند.

 

 

درک اینکه چه چیزی می‌تواند باعث عصبانیت ناگهانی در سالمندان شود، می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه کاری می‌توانید انجام دهید تا عزیزتان را به خلق و خوی بهتر بازگردانید.

کاهش شناختی و زوال عقل

کاهش شناختی می‌تواند باعث شود که بزرگسالان مسن ناگهان دچار طغیان خشم شوند. علائم کاهش شناختی شامل از دست دادن حافظه و مشکل در درک اطلاعات پایه است. عزیز شما ممکن است اگر نتواند یک کلمه خاص را به یاد بیاورد یا نام یک مکان آشنا را به خاطر بیاورد، ناراحت شود. عصبانیت عزیز شما همچنین می‌تواند نشانه‌ای از زوال عقل باشد و اگر متوجه علائم جدی کاهش شناختی شدید، مهم است که او را توسط پزشک معاینه کنید.

صرف نظر از اینکه چه چیزی باعث طغیان عزیز شما می‌شود، همیشه با همدلی و دلسوزی پاسخ دهید. با لحن تحقیرآمیز با او صحبت نکنید و تکنیک‌های آرام‌سازی مانند پخش موسیقی آرامش‌بخش را امتحان کنید. علائمی مانند تحریک‌پذیری، گیجی، خشم و ناامیدی در افراد مسن مبتلا به زوال عقل شایع است. زوال عقل می‌تواند برای سالمندان چالش‌برانگیز باشد، اما آن‌ها می‌توانند با کمک مراقبت حرفه‌ای زوال عقل، کیفیت زندگی بالاتری داشته باشند.

ناراحتی فیزیکی

بسته به توانایی‌های والدین شما، ممکن است نتوانند همیشه به صورت کلامی بیان کنند که چه مشکلی دارند. برای مثال، ممکن است ندانند چگونه چیزی مبهم مانند گرسنگی یا درد عمومی را که بخش بزرگی از بدنشان را درگیر کرده است توصیف کنند. عزیز خود را برای علائم ناراحتی فیزیکی مانند پیچ و تاب خوردن روی صندلی یا کشیدن لباس خود مشاهده کنید. ممکن است بتوانید با پرسیدن سوالاتی علت درد را مشخص کنید.

خستگی

سالمندان ممکن است اگر خسته شوند رفتارهای نادرستی از خود نشان دهند. نداشتن چیزی برای مشغول نگه داشتن ذهن آن‌ها می‌تواند باعث شود که آن‌ها در افکار منفی غرق شوند. عزیز شما همچنین ممکن است برای جلب توجه شما شروع به رفتار بد کند. بررسی کنید که آیا عزیز شما به کاری نیاز دارد یا خیر. ارائه یک فعالیت جدید که شامل شما یا یک مراقب حرفه‌ای است می‌تواند ذهن عزیز شما را روی چیزهای مثبت متمرکز کند.

ناامیدی

سالمندان اغلب در طول روز با ناامیدی‌های زیادی مواجه می‌شوند. برخی ممکن است به این دلیل عصبانی شوند که نمی‌توانند دکمه‌های پیراهن خود را به درستی ببندند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از چیزی ساده مانند تلاش برای گفتن به مراقبانشان که گرسنه هستند، ناامید شوند. ببینید که عزیزتان هنگام عصبانیت چه کاری انجام می‌داد تا بتوانید راه‌هایی برای آسان‌تر کردن کار پیدا کنید. حفظ آرامش در حین تلاش برای یافتن راه حل می‌تواند ناامیدی عزیز شما را کاهش دهد.

چالش‌های فیزیکی و شناختی همراه با افزایش سن اغلب باعث می‌شود سالمندان نتوانند کارهای روزمره را مدیریت کنند که می‌تواند ایمنی و سلامت آن‌ها را به خطر بیندازد. اگر عزیز سالخورده شما به یک بیماری جدی مبتلا شده است و به کمک در کارهایی مانند تهیه غذا، حمل و نقل، حمام کردن و آراستگی نیاز دارد، با ما در مطب دکتر ذاکری تماس برقرار نمایید.

ارائه دهنده پیشرو مراقبت خانگی برای خانواده‌ها، تماس بگیرید. ما همچنین مراقبت‌های جامع برای سالمندان مبتلا به زوال عقل، آلزایمر و پارکینسون ارائه می‌دهیم.

درگیری قدرت

گاهی اوقات، الگوهای قدیمی روابط وارد عمل می‌شوند. والدین شما ممکن است از اینکه سعی می‌کنید به او بگویید چه کاری انجام دهد یا با تلاش برای کمک به حمام کردن به حریم خصوصی او تجاوز می‌کنید، ناراحت شوند. اگر فکر می‌کنید یک بازی قدرت در جریان است، آوردن یک مراقب دیگر که با او فامیل نیست ممکن است این درگیری را پایان دهد.

خستگی و گرسنگی

سلامت عمومی عزیز شما نیز بر خلق و خوی او تأثیر می‌گذارد. برخی از سالمندان، به ویژه افراد مبتلا به زوال عقل، تمایل دارند در ساعات پایانی شب که خسته هستند و احتمالاً منتظر شام هستند، بیشتر عصبانی شوند. اگر عصبانیت عزیز شما در هنگام غروب آفتاب رخ می‌دهد، می‌توانید با چرت زدن کوتاه یا درگیر شدن در زمان آرامش بعد از ناهار، از آن جلوگیری کنید. یک میان‌وعد سبک در اواسط بعدازظهر نیز می‌تواند سطح قند خون عزیز شما را کنترل کند تا احساس کمتری داشته باشد.

 

رفتار صحیح با پرخاشگری سالمندان

مراقبت از یک عزیز سالخورده برای هر کسی یک کار چالش‌برانگیز است. مسئولیت‌ها گاهی اوقات ممکن است طاقت‌فرسا به نظر برسند، اما کمک در دسترس است. سالمندان می‌توانند با چالش‌های مختلف مرتبط با افزایش سن مواجه شوند. اگرچه برخی از خانواده‌ها تصمیم می‌گیرند وظایف مراقبتی را بر عهده بگیرند، ممکن است زمانی فرا برسد که به یک ارائه دهنده مراقبت خانگی قابل اعتماد در دس موینز نیاز داشته باشند.

 

 

خانواده‌ها گاهی به استراحت از وظایف خود نیاز دارند تا بتوانند روی مسئولیت‌های دیگر خود تمرکز کنند و برخی از سالمندان به کمک شبانه‌روزی نیاز دارند که خانواده‌هایشان قادر به ارائه آن نیستند.

مراقبت از سالمندانی که رفتارهای پرخاشگرانه یا آشفته از خود نشان می‌دهند، نیازمند صبر و حوصله فراوانی است. در این شرایط، حفظ آرامش خودمان کلید اصلی مدیریت اوضاع است. به جای واکنش‌های احساسی، باید به دنبال راهکارهای منطقی برای کنترل اوضاع باشیم. یکی از راهکارهای موثر، اطلاع‌رسانی به سایر اعضای خانواده یا مراقبان درباره وضعیت سالمند است. با همکاری هم می‌توانیم راهکارهای بهتری برای حل مشکلات و کاهش تنش پیدا کنیم.

پیش از آنکه اوضاع به نقطه بحرانی برسد، بهتر است با هم مشورت کنیم و برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم از بروز مشکلات بزرگ‌تر جلوگیری کنیم. یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید، درک و حساسیت به نیازها و احساسات عزیزتان است. برای کسب اطلاعات بیشتر با نحوه صحیح رفتار با سالمند پرخاشگر، با ما در مطب دکتر ذاکری، بهترین روانپزشک در تهران ارتباط برقرار نمایید.

 

نکاتی برای کنار آمدن با سالمند پرخاشگر

سالمندانی که گاهی اوقات رفتارهای عصبی از خود نشان می‌دهند، اغلب از این رفتارها پشیمان می‌شوند و بیان می‌کنند که این رفتارها ناخودآگاه بوده است. در ادامه نکاتی برای کنارآمدن با سلند پرخاشگر بیان می شود:

• برای ایجاد محیطی آرام و کاهش استرس در این افراد، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. فراهم آوردن فضایی آرام و به دور از هرگونه تنش، پخش موسیقی آرامش‌بخش، مرور خاطرات خوش گذشته با توجه به شرایط روحی سالمند و تشویق به فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن یا حل جدول، همگی می‌توانند به کاهش اضطراب و عصبانیت در سالمندان کمک کنند.
• اختصاص دادن زمان کافی به سالمند و نشان دادن محبت و توجه، احساس بی‌توجهی را در آن‌ها کاهش داده و به بهبود روابط کمک می‌کند.
• استفاده از عصا برای بسیاری از سالمندان با مقاومت روبرو می‌شود. این مقاومت اغلب ریشه در نگرش‌های ذهنی و احساساتی دارد. سالمندان ممکن است عصا را نمادی از پیری، ناتوانی و وابستگی ببینند و به همین دلیل از پذیرش آن خودداری کنند. این مقاومت می‌تواند به صورت عصبانیت، ناراحتی یا حتی انکار نیاز به عصا بروز کند.
• علاوه بر ایجاد محیطی آرام و انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش، توجه به سلامت روان سالمندان نیز بسیار مهم است.
• مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت‌های ذهنی مانند کتاب خواندن و حل جدول نه تنها به آرامش بیشتر سالمندان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از بروز اختلالات حافظه و کاهش شناختی نیز پیشگیری کند.
• برقراری ارتباط صمیمانه و عاطفی با سالمند و ابراز محبت و توجه، به تقویت اعتماد به نفس و کاهش احساس تنهایی در آن‌ها کمک کرده و در نتیجه، رفتارهای عصبی را کاهش می‌دهد.
• به یاد داشته باشید که هر سالمند منحصر به فرد است و روش‌های درمانی باید با توجه به شرایط و نیازهای فردی هر فرد تنظیم شود.

 

نحوه نگهداری از سالمندان پرخاشگر

برای مدیریت پرخاشگری سالمندان، ابتدا باید علل اصلی این رفتارها را شناسایی کرد. با دقت به الگوهای رفتاری سالمند و عوامل محرک عصبانیت او، می‌توان به تدریج به ریشه مشکل پی برد. در بسیاری از موارد، فراهم کردن محیطی آرام، امن و پر از محبت می‌تواند به کاهش این رفتارها کمک کند.

 

با این حال، اگر عصبانیت و پرخاشگری سالمند به صورت مکرر و شدید اتفاق بیفتد و یا همراه با سایر علائم غیرعادی باشد، ضروری است که به پزشک متخصص مراجعه شود. زیرا ممکن است این رفتارها نشانه‌ای از بیماری‌های نورولوژیک مانند آلزایمر یا دمانس باشد که نیازمند درمان دارویی و مراقبت‌های تخصصی هستند. پزشک می‌تواند با بررسی دقیق وضعیت بیمار، علت اصلی مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.

 

تغییرات جسمی و روحی ناشی از افزایش سن، می‌تواند باعث بروز رفتارهای عصبی و تحریک‌پذیری در سالمندان شود. این تغییرات رفتاری ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که شامل بیماری‌های نورولوژیک مانند آلزایمر یا دمانس نیز می‌شود. بنابراین، در مواجهه با این رفتارها، ابتدا باید به دنبال علت اصلی آن‌ها باشیم و در صورت لزوم، به پزشک مراجعه کنیم.

برای مدیریت این شرایط، اختصاص دادن زمان بیشتر به سالمند، حمایت عاطفی از او، ایجاد محیطی آرام و صبورانه توضیح دادن مسائل به او، بسیار موثر است.

همچنین، اجازه دادن به سالمند برای انجام کارهایی که قادر به انجام آن‌ها است، به حفظ استقلال و عزت نفس او کمک می‌کند و می‌تواند در کاهش استرس و عصبانیت او موثر باشد.

 

پرخاشگری در سالمندان به دو صورت کلامی و فیزیکی بروز می‌کند. شکل کلامی آن معمولاً شامل استفاده از زبان توهین‌آمیز، فریاد زدن و ناسزاگویی است، در حالی که شکل فیزیکی آن ممکن است به صورت پرتاب اشیاء یا رفتارهای تهاجمی دیگر ظاهر شود. الگوهای بروز خشم در هر فرد سالمند متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند تجربیات گذشته، شخصیت و شرایط محیطی بستگی دارد.

 

روشهای درمانی پرخاشگری سالمندان

پرخاشگری در سالمندان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، بیماری‌های عصبی، درد مزمن، افسردگی، اضطراب و یا عوارض جانبی داروها رخ دهد. خوشبختانه، روش‌های مختلفی برای مدیریت و کاهش این رفتار وجود دارد.

 

 

درمان پرخاشگری در سالمندان معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف است که شامل موارد زیر می‌شود:

• درمان دارویی:
  • ضد روان‌پریشی‌ها: این داروها می‌توانند به کاهش علائم روان‌پریشی مانند توهم و هذیان کمک کنند که ممکن است به پرخاشگری منجر شود.
  • ضد افسردگی‌ها: اگر افسردگی علت اصلی پرخاشگری باشد، این داروها می‌توانند مفید باشند.
  • داروهای ضد اضطراب: این داروها می‌توانند به کاهش اضطراب و تنش کمک کنند.
  • داروهای تثبیت‌کننده خلق: داروهایی مانند لیتیوم و والپروات سدیم می‌توانند به کنترل نوسانات خلقی کمک کنند.
• درمان‌های غیر دارویی:
  • روان درمانی: درمان‌های شناختی-رفتاری می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا مهارت‌های مقابله با استرس و مدیریت خشم را بیاموزند.
  • فعالیت‌های درمانی: فعالیت‌های مانند موسیقی‌درمانی، هنر درمانی و حیوان‌درمانی می‌توانند به کاهش اضطراب و بهبود خلق و خو کمک کنند.
  • تمرینات فیزیکی: ورزش منظم می‌تواند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کند.
  • تغذیه سالم: یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به بهبود خلق و خو و کاهش پرخاشگری کمک کند.
  • محیط آرام: ایجاد یک محیط آرام و بدون تحریک می‌تواند به کاهش اضطراب و پرخاشگری کمک کند.

 

 

 

نتیجه گیری:

پرخاشگری در سالمندان اغلب به عنوان ابزاری برای ابراز نیازها و خواسته‌های برآورده نشده به کار می‌رود. این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از تلاش فرد برای ارتباط برقرار کردن و جلب توجه باشد. در واقع، پشت هر رفتار پرخاشگرانه، دلیلی نهفته است که با شناخت آن می‌توان به راهکارهای مناسب‌تری برای مدیریت این شرایط دست یافت.

فهمیدن اینکه چه چیزی باعث می‌شود یک سالمند رفتار پرخاشگرانه از خود نشان دهد، گام نخست در یافتن راه حل‌های موثر است. برای درمان پرخاشگری در سالمندان با ما در مطب دکتر فرامرز ذاکری ارتباط برقرار نمایید.