تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو) چیست؟

تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن مو (Trichotillomania) یک اختلال روانی است که در آن فرد به صورت وسواسی و مکرر به کندن موهای خود می‌پردازد. با وجود اینکه کندن مو می‌تواند باعث ایجاد احساس ناخوشایندی مانند درد شود، این افراد معمولاً نمی‌توانند از خودداری کنند و این عمل برای آن‌ها لذت‌بخش یا آرامش‌بخش است. تلاش برای توقف این رفتار اغلب با شکست مواجه می‌شود و ممکن است باعث ایجاد اضطراب و ناراحتی در فرد شود.

برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو)  و مراجعه به بهترین دکتر روانشناس با ما در مطب دکتر ذاکری تماس برقرار نمایید.

 

علائم و نشانه های  تریکوتیلومانیا

اصلی‌ترین علامت این اختلال است. افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب به طور ناخودآگاه موهای خود را می‌کشند، حتی زمانی که می‌دانند این کار به موهایشان آسیب می‌رساند. بسیاری از افراد قبل از شروع به کندن مو، احساس تنش، اضطراب یا تحریک‌پذیری می‌کنند و پس از کندن مو، این افراد اغلب احساس آرامش یا رضایت می‌کنند. همچنین افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است از کلاه، روسری یا آرایش برای پنهان کردن نواحی طاس استفاده کنند.

• جویدن یا خوردن موهای کنده شده
• بازی کردن با موهای کنده شده
• احساس شرم و خجالت

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

کودکان خیلی کوچک ممکن است عادت به کندن موهایشان داشته باشند. اما این رفتار معمولا با بزرگ‌تر شدن کودک از بین می‌رود. اما اختلال موکنی(جنون کندن مو) یک مشکل متفاوت است. این اختلال معمولا در دوران نوجوانی یا بزرگسالی شروع می‌شود و به این سادگی‌ها خوب نمی‌شود. اگر شما یا کسی که می‌شناسید علائم زیر را دارد، بهتر است به پزشک یا متخصص روانشناس مراجعه کنید:

• تکرار مداوم کندن مو
• احساس تنش و اضطراب قبل از کندن مو
• احساس لذت یا آرامش پس از کندن مو
• توجه زیاد به موهای کنده شده
• تأثیر منفی بر زندگی روزمره:
• کندن مو می‌تواند بر روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا شغلی، و عزت نفس فرد تأثیر بگذارد.

 

 

دلایل بروز اختلال تریکوتیلومانیا

 

اختلال تریکوتیلومانیا یک اختلال پیچیده است و علل دقیق آن هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. عوامل احتمالی بروز تریکوتیلومانیا:

• عوامل ژنتیکی: مطالعات نشان داده‌اند که تریکوتیلومانیا در خانواده‌ها دیده می‌شود و احتمال ابتلای افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان به این اختلال مبتلا است، بیشتر است.
• اختلالات دیگر: افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب به اختلالات دیگری مانند افسردگی، اضطراب و اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) نیز مبتلا هستند.
• استرس: شرایط استرس‌زا و رویدادهای مهم زندگی می‌توانند باعث تشدید یا آغاز تریکوتیلومانیا شوند.
• تسکین احساسات منفی: برخی افراد با کندن مو احساس آرامش و کاهش اضطراب می‌کنند.
• عادات و رفتارهای اکتسابی: عادت به کندن مو می‌تواند در طول زمان تقویت شود و به یک رفتار تکراری تبدیل شود.
• تغییرات هورمونی: برخی مطالعات نشان داده‌اند که تغییرات هورمونی، مانند تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی یا بارداری، ممکن است بر علائم تریکوتیلومانیا تأثیر بگذارند.

راه های تشخیص اختلال مو کنی؟

برای تشخیص اختلال مو کنی، پزشک یا روانشناس معمولاً از شما در مورد علائم، عادت‌های کندن مو، احساسات مرتبط با آن و تأثیر این اختلال بر زندگی روزمره سوال خواهد کرد. ممکن است از شما خواسته شود تا یک دفترچه خاطرات بنویسید تا الگوهای کندن مو را بهتر درک کنید. برای تشخیص قطعی اختلال کندن موی وسواسی، علائم باید با معیارهای تشخیصی ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) مطابقت داشته باشند. این معیارها شامل موارد زیر است:

• کندن مکرر مو که منجر به طاسی یا نازک شدن مو می‌شود.
• تلاش مکرر برای کاهش یا توقف کندن مو.
• کندن مو باعث ناراحتی قابل توجه یا اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم زندگی می‌شود.

این مطلب را نیز بخوانید: اختلال انباشتگری یا احتکار چیست؟ علائم و راهکارهای درمان

دلایل به وجود آمدن اختلال کندن مو

دلایل دقیق این اختلال هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی در بروز آن نقش دارند.  مطالعات نشان داده‌اند که سابقه خانوادگی از این اختلال، خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. همچنین اختلالات دیگری مانند اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) و اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD) ممکن است با تریکوتیلومانیا همراه باشند.

در واقع رویدادهای استرس‌زا و احساسات منفی مانند اضطراب و تنهایی می‌توانند محرک این اختلال باشند و برخی افراد ممکن است برای مقابله با احساسات ناخوشایند، مانند خستگی، تنهایی یا عصبانیت، به کندن مو روی آورند. برخی افراد ممکن است پس از کندن مو احساس تسکین یا رضایت کنند که این امر می‌تواند به تقویت این رفتار منجر شود.

 

 

بهترین راه های درمان اختلال کندن مو ، مو کنی یا تریکوتیلومانیا چیست؟

درمان‌های موثری برای این اختلال وجود دارد. روش‌های درمانی رایج برای تریکوتیلومانیا عبارتند از:

• روان درمانی:
  • رفتار درمانی شناختی (CBT): این روش درمانی بر شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای منفی که منجر به کندن مو می‌شوند، تمرکز دارد.
  • درمان پذیرش و تعهد (ACT): این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا افکار و احساسات ناخوشایند را بدون قضاوت بپذیرد و به جای مبارزه با آن‌ها، بر ارزش‌ها و اهداف خود تمرکز کند.
  • آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: یادگیری تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و ورزش می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
• دارودرمانی:
  • داروهای ضد افسردگی
  • داروهای ضد وسواس
• درمان‌های مکمل:
  • هیپنوتراپی: هیپنوتیزم می‌تواند به فرد کمک کند تا به حالت آرامش عمیقی دست یابد و به ریشه‌های اختلال پی ببرد.
  • نوروفیدبک: این روش درمانی با آموزش به فرد برای کنترل امواج مغزی، می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود تمرکز کمک کند.

عوارض کندن وسواسی مو چیست؟

اختلال وسواس مو کندن باعث می‌شود فرد به طور مکرر موهای خود را بکشد و این عمل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله کاهش استرس یا اضطراب انجام شود. اما عوارض این اختلال می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد تأثیر بگذارد.

• طاسی: واضح‌ترین عارضه، ایجاد لکه‌های طاس در نواحی که موها کشیده شده‌اند.
• عفونت: کندن موها می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های کوچک شود که مستعد عفونت هستند.
• آسیب به فولیکول مو: کشیدن مکرر مو می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب برساند و رشد مجدد مو را دشوار کند.
• درد و ناراحتی: در برخی موارد، کندن موها می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود.
• شرم و خجالت: افراد مبتلا اغلب احساس شرم و خجالت می‌کنند و ممکن است از نظر اجتماعی منزوی شوند.
• کاهش اعتماد به نفس: طاسی و ظاهر غیرعادی می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس منجر شود.
• افسردگی و اضطراب: تریکوتیلومانیا اغلب با افسردگی و اضطراب همراه است.

این مطلب را نیز بخوانید: اختلال بدشکلی بدن (دیسمورفی)؛ علل، علائم و درمان آن

چه موقع برای کندن وسواسی مو به پزشک مراجعه کنیم؟

کندن وسواسی مو (تریکوتیلومانیا) یک اختلال وسواسی-جبری است که باعث می‌شود فرد به طور مکرر موهای خود را بکشد. این رفتار می‌تواند منجر به طاسی، آسیب به پوست و مشکلات روانی شود. در صورت موارد زیر با ما در مطب دکتر ذاکری تماس برقرار نمایید:

• کاهش قابل توجه موها: کوتاه شدن موها، نازک شدن موها یا کچلی موضعی در سر یا قسمت‌های دیگر بدن مانند ابروها یا مژه‌ها.
• کندن، جویدن یا خوردن موی کنده شده: برخی افراد ممکن است موهای کنده شده را بجویند یا بخورند.
• بازی کردن با موی کنده شده: کشیدن مو به صورت و لب‌ها یا پیچاندن آن بین انگشتان.
• احساس اجبار برای کندن مو: فرد احساس می‌کند که نمی‌تواند جلوی خود را بگیرد و باید موهایش را بکشد.
• اضطراب و استرس قبل از کندن مو: تنش و اضطراب قبل از شروع رفتار کندن مو.
• احساس آرامش پس از کندن مو: فرد ممکن است پس از کندن مو احساس آرامش یا رضایت کند.

 

 

رفتار افراد مبتلا به اختلال وسواس مو کندن چگونه است؟

افراد مبتلا به اختلال وسواس معمولاً با تمرکز خاصی موهای خود را می‌کنند و ممکن است به دنبال موهای خاصی باشند و برخی افراد بدون اینکه متوجه شوند، در حین انجام فعالیت‌های دیگر مانند تماشای تلویزیون یا مطالعه، موهای خود را می‌کنند. برخی افراد ممکن است پس از کندن مو، با موهای کنده شده بازی کنند، آن‌ها را بکشند یا حتی ببلعند.

برای تشخیص اختلال وسواس مو کندن یا تریکوتیلومانیا با ما در مطب دکتر ذاکری ارتباط برقرار نمایید.

 

عوامل خطرساز اختلال وسواس مو کندن

اختلال روانی کندن مو یا تریکوتیلومانیا یک اختلال پیچیده است که علل دقیق آن هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، چندین عامل می‌توانند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند:

• سابقه خانوادگی: وجود سابقه تریکوتیلومانیا یا سایر اختلالات وسواسی-جبری در خانواده، خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می‌دهد.
• ژنتیک: مطالعات نشان می‌دهند که برخی ژن‌ها ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند.
• اختلالات دیگر: افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب به اختلالات دیگری مانند:
  • اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)
  • افسردگی
  • اضطراب نیز مبتلا هستند.
• مشکلات کنترل تکانه: ناتوانی در کنترل تکانه‌ها و رفتارهای تکراری، یکی از ویژگی‌های بارز این اختلال است.

درمان اختلال وسواس مو کندن چیست؟

درمان‌های مؤثری برای وسواس کندن مو وجود دارد که می‌تواند به افراد کمک کند تا این عادت را کنترل کرده و زندگی بهتری داشته باشند. روش‌های درمان کندن موی سر:

درمان شناختی رفتاری (CBT): یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای درمان تریکوتیلومانیا است. در این روش، فرد یاد می‌گیرد که افکار و رفتارهای منفی مرتبط با کندن مو را شناسایی کرده و آن‌ها را با افکار و رفتارهای مثبت جایگزین کند.

• دارودرمانی: داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب و داروهای تثبیت‌کننده خلق ممکن است برای کاهش شدت علائم و بهبود سایر اختلالات همراه مانند افسردگی و اضطراب تجویز شوند.
  • هیپنوتراپی: می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب و ایجاد تغییرات در الگوهای رفتاری کمک کند.
  • مداخلات ذهن‌آگاهی: مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و بهبود کنترل تکانه‌ها کمک کنند.

 

 

نتیجه گیری:

تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن مو، یک اختلال روانی است که با میل شدید و غیرقابل کنترل برای کندن موهای خود مشخص می‌شود. این اختلال می‌تواند در هر جایی از بدن رخ دهد، اما معمولاً در نواحی مانند سر، ابرو و مژه‌ها شایع‌تر است. افراد مبتلا به این اختلال، اغلب به طور مکرر موهای خود را می‌کشند، حتی اگر این کار باعث ایجاد درد یا ریزش موی قابل مشاهده شود. برای درمان اختلال کندن مو با ما در مطب دکتر ذاکری ارتباط برقرار نمایید.